Հասարակական կարծիքի ազդեցությունը մեր ընտրությունների վրա

Մարդը սոցիալական էակ է։ Մեր վարքագծի մեծ մասը ձևավորվում է ոչ միայն մեր անհատական նախընտրություններից, այլև շրջապատի կարծիքից։ Այն, թե ինչ ենք մենք ընտրում՝ սկսած հագուստից և սննդից մինչև մասնագիտություն կամ քաղաքական դիրքորոշում, հաճախ պայմանավորված է հասարակական միջավայրի ազդեցությամբ։

Հասարակական կարծիքը գործում է որպես անտեսանելի մեխանիզմ, որը սահմանում է, թե ինչն է ընդունված և ինչն՝ անընդունելի։ Սա կարող է լինել այնքան բնական, որ մենք անգամ չենք նկատում, թե ինչպես է այն ուղղորդում մեր քայլերը։ Օրինակ, մարդը կարող է ընտրել ոչ թե իր իսկապես նախընտրած մասնագիտությունը, այլ այն, որն ավելի «հարգված» է համարվում հասարակության կողմից։ Նույնը վերաբերում է նաև ընտանեկան կյանքին, գնումներին, հանգստի ձևերին։

Ինչու՞ ենք ենթարկվում հասարակական կարծիքին

Հոգեբանության մեջ հաճախ հիշատակվում է կոնֆորմիզմի երևույթը՝ վարքագիծ, երբ մարդը ենթարկվում է մեծամասնության կարծիքին՝ չնայած իր իրական համոզմունքներին։ Սա կապված է այն բանի հետ, որ մարդիկ ունեն ընդունված լինելու և մերժումից խուսափելու անհրաժեշտություն։ Սոցիալական հոգեբանության հայտնի փորձերը ցույց են տվել, որ նույնիսկ ակնհայտ սխալի դեպքում մարդը հակված է համաձայնվել խմբի հետ միայն նրա համար, որ չտարբերվի։

Դրական և բացասական հետևանքներ

Հասարակական կարծիքը երբեմն սահմանափակում է անհատական ազատությունը։ Մարդիկ խուսափում են իրենց իսկական ցանկություններից միայն այն պատճառով, որ դրանք կարող են չհամընկնել նորմերի հետ։ Սա երկարաժամկետում կարող է բերել ներքին անհանգստության և դժգոհության։

Միևնույն ժամանակ, այն կարող է ունենալ նաև կառուցողական դեր։ Երբ հասարակության մեծամասնությունը ձևավորում է դրական դիրքորոշումներ՝ օրինակ առողջ ապրելակերպի, կրթության կարևորության կամ բնապահպանության վերաբերյալ, այդ միտումները դառնում են տարածված։ Այս դեպքում հանրային կարծիքը դառնում է զարգացման խթան։

Ժամանակակից հասարակության առանձնահատկություններ

Այսօր հասարակական կարծիքի ազդեցությունը առավել ուժեղ է, քանի որ տեղեկատվական հոսքերը բազմապատկվել են։ Սոցիալական ցանցերը հնարավորություն են տալիս, որ յուրաքանչյուրի ընտրությունը անմիջապես դառնա քննարկման առարկա։ Սա ավելի մեծացնում է համեմատության և գնահատման զգացումը։ Շատերը որոշումներ են կայացնում ոչ թե իրենց իրական նախընտրությունների հիման վրա, այլ այն բանի, թե ինչ կասի հասարակությունը առցանց միջավայրում։

Անհատականության դերը

Հասարակական կարծիքին ենթարկվելը բնական է, սակայն կարևոր է նաև անձնական գիտակցված ընտրություն կատարել։ Հոգեբանները նշում են, որ ինքնագիտակցությունը և սեփական արժեքների հստակ ըմբռնումը թույլ են տալիս մարդուն ավելի լավ հավասարակշռել իր ցանկություններն ու արտաքին ազդեցությունները։ Հասարակության հետ համահունչ լինելը կարևոր է, սակայն նույնքան կարևոր է պահպանել ինքնուրույնությունը և ներքին հավասարակշռությունը։

Հասարակական կարծիքը մեր կյանքի անբաժան մասն է։ Այն կարող է և՛ սահմանափակել մեզ, և՛ օգնել առողջ սովորությունների և վարքագծի ձևավորման գործում։ Ամենամեծ մարտահրավերն այն է, թե ինչպես գտնել միջին ուղին՝ մնալով հասարակության մաս, բայց միևնույն ժամանակ չկորցնելով սեփական ընտրելու իրավունքը։