Ինչու՞ է «ոչ» ասելը երբեմն այդքան դժվար

  Քանի դեռ փոքրիկ էինք, մեզ սովորեցրել են ժպտալ, կիսվել խաղալիքներով ու լինել «լավ երեխա»․ այսինքն ՝ չվիրավորվել, առավելապես չմերժել։ Տարիք ունենալով էլ այն նույն սոցիալական շղթան պահում է մեզ՝ ստիպելով համաձայնել նույնիսկ այն պայմաններին, որոնք հակասում են մեր կարիքներին։ Հենց այստեղ է ծնվում «ոչ»‑ի վախը՝ մեղավորության, մերժման կամ հարաբերությունը փչացնելու ճնշման տակ։ Սակայն  սեփական սահմանները չպաշտպանելն ի վերջո ավելի է վնասում թե՛ քեզ, թե՛ դիմացինին, որովհետև խաթարվում են վստահությունն ու անկեղծությունը։

«Ո՜Չ»‑ի հնգաստիճան մոդել

  1. Կենտրոնացի՛ր արժեքներիդ վրա—Նախ հասկացի՛ր՝ ինչն է կարևոր քեզ համար այս պահին (առողջություն, ժամանակ, մյուս պարտականությունները)։ Երբ պատասխանիդ հիմքում կա հստակ «ինչու», «ոչ»‑ը դառնում է տրամաբանական, ոչ թե անձնական մերժում։
  2. Օգտագործի՛ր «Ես»‑հայտարարություններ—Այդ ձևով դու խոսում ես քո սահմանների, ոչ թե դիմացի մարդու անձի մասին։
  3. Պարզ ու կարճ—Ուրվագծային բացատրությունը հերիք է. երկար արդարացումները դուռ են բացում հակափորձերին
  4. Ընդունման ժեստ կամ այլընտրանք—Երբեմն օգտակար է փորձել առաջարկել սահմանափակ աջակցություն։ Կարևորն այն է, որ դու ես սահմանը գծում, ոչ թե դիմացինը։
  5. Կանգի՛ր քո խոսքի հետևում—Ինչքան հետևողական ես — այնքան «ոչ»‑դ դառնում է հարգված։ Եթե մեկ անգամ զիջեցիր ճնշմանը, հաջորդը «ոչ»‑իդ կհավատան կրկնակի  քիչ։


Ի դեպ, այս ամենը պետք է դիտարկել նաև մեր մշակութային համատեքստում։ Հայկական հասարակությունում հաճախ նկատվում է, որ մերժումը ընկալվում է որպես անձնական վիրավորանք կամ անուշադրություն։ Սակայն ճիշտ ու հարգալից ձևակերպված մերժումը իրականում հակառակն է․ այն հարգանք է թե՛ քո, թե՛ դիմացինի նկատմամբ, քանի որ դու խոսում ես բաց ու ազնիվ, և ոչ թե կատարում ես մի բան դժգոհությամբ կամ հարկադրանքով։

Վերջապես, «ոչ» ասելը մեղմ, բայց հաստատակամ ձայնով, կարևոր բան է։ Երբ դու կարողանում ես կանգնել քո դիրքի վրա՝ առանց վախի, դու դառնում ես ավելի կայուն, վստահ ու ազնիվ մարդ։ Դա չի նշանակում լինել կոշտ կամ անզգայուն, ընդհակառակը՝ նշանակում է սիրել ու հարգել ինքդ քեզ այնքան, որ քո սիրտը չհոգնի՝ մշտապես «այո» ասելով այն, ինչն իրականում չէիր ուզում։ Սկսիր փոքր քայլերով․ մեկ «ոչ» այս շաբաթ, մեկ սահման, որը կպահես անկեղծորեն։ Ու կտեսնես, թե ինչպես է փոխվում հարաբերություններդ, մտքերդ, հոգուդ խաղաղությունը։ Այսպիսի փոքր, սիրով հնչեցված «ոչ»‑երն են, որ իրականում կառուցում են քո մեծ ու հստակ «այո»‑ն՝ ինքդ քեզ։

Комментарии

Популярные сообщения