Քրիստոնեությունը որպես կրոն. հավատքի, մշակույթի և պատմության հատման կետ

Քրիստոնեությունը աշխարհի ամենատարածված կրոններից մեկն է՝ ունենալով ավելի քան 2.3 միլիարդ հետևորդ։ Այն ոչ միայն հավատքի համակարգ է, այլև հսկայական ազդեցություն ունի համաշխարհային մշակույթի, պատմության, քաղաքականության և սոցիալական ինստիտուտների վրա։

  Քրիստոնեությունը ծագել է մ.թ. առաջին դարում՝ Հրեաստանում, որպես մի շարժում Հուդայականության մեջ։ Նրա հիմնադիր անձը՝ Հիսուս Նազովրեցին, քարոզում էր Աստծու արքայության մասին, սիրո, ներողամտության և խոնարհության գաղափարներ։ Հիսուսի մահը և հարությունը քրիստոնյաների կողմից ընկալվում են որպես փրկության կենտրոնական իրադարձություն։

   Քրիստոնյաների գիրքը, որտեղ գրված է Աստծո խոսքը, Աստվածաշունչն է, որը բաղկացած է Հին և Նոր կտակարաններից։ Դրանում հստակ ներկայացվում է մարդկության փրկագործության պատմությունը՝ սկսած արարչագործությունից մինչև Հիսուս Քրիստոսի կյանքն ու հետևորդների առաքելությունը։

  Քրիստոնեության հիմնական ուսմունքները կարելի է ամփոփել մի քանի կարևոր գաղափարների մեջ՝

•Մեկ Աստծու հավատք (մոնոթեիզմ)

•Հիսուս Քրիստոսի աստվածային և մարդկային էություն

•Սուրբ Երրորդություն (Հայր, Որդի, Սուրբ Հոգի)

Հարություն, փրկություն և հավերժական կյանք

•Սիրո, խաղաղության և ներողամտության սկզբունք

  Այս գաղափարները միավորում են քրիստոնեական բոլոր ուղղությունները, չնայած դավանանքների միջև որոշ տարբերություններին։

   Քրիստոնեությունը ժամանակի ընթացքում բաժանվել է մի քանի խոշոր ուղղությունների՝

•Ուղղափառություն– պահպանողական ավանդականություն, ծիսակարգային խորություն

•Կաթոլիկություն– կենտրոնացվածություն Հռոմի Պապի վրա, հստակ կանոնակարգ

   Բացի այս երկուսից, կան հարյուրավոր այլ հոսանքներ և եկեղեցիներ, որոնցից յուրաքանչյուրը ունի յուրահատուկ մեկնաբանություններ և ավանդույթներ։

   Քրիստոնեությունը նաև որպես մշակութային երևույթ է։ Քրիստոնեությունն ազդել է գրեթե բոլոր ասպեկտների վրա՝ արվեստ, գրականություն, երաժշտություն, ճարտարապետություն։ Միջնադարյան Եվրոպայի մեծ մասը կառուցվել է քրիստոնեական արժեքների վրա։ Դանթեից մինչև Միքելանջելո, Բախից մինչև Տոլստոյ՝ արվեստագետներն ու գրողները խորապես ներշնչվել են քրիստոնեական թեմաներով։

    Քրիստոնեությունը նաև ձևավորել է բարոյական սկզբունքներ, որոնք դարեր շարունակ եղել են Արևմտյան հասարակությունների հիմքը՝ ներառյալ անձնական պատասխանատվությունը, հասարակական համերաշխությունը և բարեգործությունը։

  Քրիստոնեության պատմական ուղին լի է ինչպես դրական, այնպես էլ հակասական իրադարձություններով։ Այն կարևոր դեր է խաղացել ստրկության վերացման, կրթության տարածման, հիվանդանոցների և բարեգործական ինստիտուտների ստեղծման մեջ։ Սակայն պատմության մեջ եղել են նաև մութ էջեր՝ խաչակրաց արշավանքներ, ինկվիզիցիա, կրոնական պատերազմներ։

  Այսօր քրիստոնեությունը գործում է ավելի խաղաղամետ, հումանիստական մոտեցմամբ՝ կենտրոնանալով սոցիալական արդարության, մարդու իրավունքների և խաղաղ համակեցության վրա։

  Քրիստոնեությունը մեր ժամանակներում՝ 21-րդ դարում, ավելի բազմազան և ճկուն է։ Հավատացյալները հաճախ ձգտում են համատեղել ավանդույթն ու ժամանակակից կյանքի պահանջները։ Հատկապես Աֆրիկայում, Ասիայում և Լատինական Ամերիկայում քրիստոնեությունը շարունակում է աճել՝ տեղայնացված մշակութային արտահայտություններով։

  Միևնույն ժամանակ, Արևմուտքում նկատվում է աշխարհիկության աճ, սակայն դա չի բացառում կրոնական արժեքների խորքային ներկայությունը կրթության, օրենքի, և հանրային վարքի մեջ։

  Քրիստոնեությունը՝ որպես կրոն, հսկայական և բազմաշերտ համակարգ է։ Այն ոչ միայն հավատալիքների ու ծեսերի համախումբ է, այլև ազդեցիկ սոցիալ-մշակութային ուժ։ Դրա համընդհանուր ուղերձը՝ սիրել Աստծուն և դիմացինին, շարունակում է մնալ արդիական՝ անկախ ժամանակից ու աշխարհագրությունից։

   Քրիստոնեությունը պատմության և մշակույթի հայելին է՝ իր հակասություններով ու սրբազան իդեալներով։ Եվ հենց այս հակասությունների ու հավատի մեջ է այն հզորությունը, որը շարունակաբար ձևավորում է մարդուն ու մարդկությանը։