Արբանյակներ

Արբանյակները հետաքրքրաշարժ օբյեկտներ են, որոնք պտտվում են Երկրի շուրջ:  Նրանք նման են փոքր մեքենաների տիեզերքում, որոնք ծառայում են շատ կարևոր նպատակների համար:  Արբանյակների հիմնական կիրառություններից մեկը կապի համար է:  Նրանք օգնում են փոխանցել հեռուստատեսային և ռադիո ազդանշանները՝ թույլ տալով մեզ դիտել մեր սիրելի հաղորդումները և լսել երաժշտություն:  Արբանյակները նաև վճռորոշ դեր են խաղում հեռախոսային և ինտերնետ կապի մեջ՝ օգնելով մեզ կապ պահպանել ամբողջ աշխարհի մարդկանց հետ:

Արբանյակները նույնպես օգտագործվում են գիտական հետազոտությունների համար։  Նրանք կարող են լուսանկարել Երկիրը, որը գիտնականներն օգտագործում են եղանակը ուսումնասիրելու և շրջակա միջավայրի փոփոխությունները վերահսկելու համար:  Այս տեղեկատվությունը կենսական նշանակություն ունի կլիմայի փոփոխությունը հասկանալու և բնական աղետների կանխատեսման համար, ինչպիսիք են փոթորիկները և երկրաշարժերը:

Բացի հաղորդակցությունից և հետազոտություններից, արբանյակները կարևոր նշանակություն ունեն նավիգացիայի համար:  Դրանք Համաշխարհային դիրքորոշման համակարգի (GPS) հիմնական բաղադրիչն են, որն օգնում է մեզ գտնել մեր ճանապարհը մեքենա վարելիս, թռչելիս կամ նավարկելիս:  GPS-ը աներևակայելի օգտակար է նոր վայրեր գտնելու համար:

Կան բազմաթիվ արբանյակներ՝ սկսած խոշոր պետական ​​արբանյակներից մինչև մասնավոր ընկերություններին պատկանող փոքր արբանյակներ:  Որոշ արբանյակներ օգտագործվում են ռազմական նպատակներով, իսկ մյուսները՝ գիտական ​​հետազոտությունների կամ կոմերցիոն գործունեության համար։

Արբանյակները աներևակայելի կարևոր են ժամանակակից կյանքի համար:  Նրանք օգնում են մեզ շփվել, ուսումնասիրել երկիրը և նավարկելու մեզ շրջապատող աշխարհը:  Առանց արբանյակների, շատ հարմարություններ և տեխնոլոգիաներ, որոնք մենք ընդունում ենք որպես ինքնին, հնարավոր չէին լինի:

 ՆԱՍԱ-ն՝ Օդագնացության և տիեզերագնացության ազգային վարչությունը, շահագործում է բազմաթիվ արբանյակներ, որոնք ծառայում են տարբեր նպատակների:  Այս արբանյակներն օգտագործվում են գիտական հետազոտությունների, Երկրի դիտարկման և տիեզերական հետազոտության համար: ՆԱՍԱ-ի ամենահայտնի արբանյակային ծրագրերից մեկը Hubble տիեզերական աստղադիտակն է:  1990 թվականին գործարկված Hubble-ը տրամադրել է հեռավոր գալակտիկաների, աստղերի և մոլորակների ապշեցուցիչ պատկերներ՝ հեղափոխելով տիեզերքի մեր պատկերացումները:

 NASA-ն նաև օգտագործում է արբանյակներ, որոնք ուսումնասիրում են Երկիրը:  Օրինակ, Terra արբանյակն օգնում է գիտնականներին վերահսկել Երկրի կլիմայի և շրջակա միջավայրիփոփոխությունները:  Այն արժեքավոր տվյալներ է տրամադրում այնպիսի թեմաների վերաբերյալ, ինչպիսիք են անտառահատումները, ուրբանիզացիան և բնական աղետները: Ընդհանուր առմամբ, NASA-ի արբանյակները վճռորոշ դեր են խաղում գիտական գիտելիքների առաջխաղացման և տիեզերքի ըմբռնման գործում:  Նրանք արժեքավոր տվյալներ են տրամադրում, որոնք օգնում են մեզ ավելի լավ հասկանալ մեր մոլորակը և տիեզերքը դրանից դուրս:

Հայասաթ-1

 Հայասաթ-1, հայրենական առաջին տիեզերական արբանյակը ստեղծվել է 2022 թվականին, Հայաստանում։ Այն ստեղծվել է «Բազումքի» և «Գիտական նորարարության և կրթության գիտնականների ևկենտրոն»-ի՝ «Center for Scientific Innovation and Education»-ի հայ ինժեներների կողմից (Մասիս Կումրիգյան, Ավետիք Գրիգորյան, Հայկ Մարտիրոսյան և այլք)։ Մինչ այդ 2022 թվականիի մայիսի 25-ին ԱՄՆ-ից իսպանական SATLANTIS ընկերության հրթիռով Հայաստանը տիեզերք էր «գործուղել» իր առաջին արբանյակը՝ ARMSAT-1-ը։ 
 Ըստ նախատեսվածի` արբանյակը գտնվում է 550 կմ բարձրությանբ երկրաշուրջ ուղեծրում՝ բարձր ու շատ նոսր մթնոլորտային շերտում, հասարակածի հետ ուղեծրի հարթության թեքությունը կազմում է 97,6 աստիճան։ Սա Երկրային ցածր ուղեծիրն է (Low Earth orbit), որտեղ ուղարկվում են կարճատև գործունեություն իրականացնող արբանյակները։
 Այն տիեզերքից յուրաքանչյուր մեկուկես ժամվա ընթացքում Երկրի շուրջը մեկ պտույտ է կատարում։ «Բազումք» տիեզերական հետազոտությունների լաբորատորիան ունի վերերկրյա կայանք, որի միջոցով էլ որսում է արբանյակի ուղարկած ազդանշանները, հենց արբանյակն անցնում է Հայաստանի վերևով։