Ջրի խնդիրները համաշխարհային օվկիանոսի մակարդակով
Համաշխարհային օվկիանոսում մենք ունենք ջրի մակարդակի բարձրացման լուրջ խնդիր։
Ջրի մակարդակի բարձրացման պատճառները․
Դա կապված է երեք հիմնական գործոնների հետ, որոնք բոլորն էլ պայմանավորված են կլիմայի շարունակական գլոբալ փոփոխությամբ։
Ջերմային ընդլայնում. Երբ ջուրը տաքանում է, այն ընդլայնվում է: Վերջին 25 տարիների ընթացքում ծովի մակարդակի բարձրացման մոտ կեսը վերագրվում է ավելի տաք օվկիանոսներին, որոնք պարզապես ավելի շատ տարածք են զբաղեցնում:
Հալվող սառցադաշտեր. խոշոր սառցե գոյացությունները, ինչպիսիք են լեռնային սառցադաշտերը, բնականաբար, ամեն ամառ հալչում են, ինչն էլ հանգեցնում է ջրի մակարդակի բարձրացմանը: Այնուամենայնիվ, վերջերս գլոբալ տաքացման հետևանքով առաջացած մշտական բարձր ջերմաստիճանները հանգեցրել են միջինից ավելի ամառային հալման, ինչպես նաև ձյան տեղումների նվազմանը` կապված ավելի ուշ ձմեռների և վաղ գարունների հետ: Դա անհավասարակշռություն է ստեղծում արտահոսքի և օվկիանոսի գոլորշիացման միջև, ինչը հանգեցնում է ծովի մակարդակի բարձրացմանը:
Գրենլանդիայի և Անտարկտիդայի սառցաշերտերի կորուստ. Ինչպես լեռնային սառցադաշտերի դեպքում, ջերմության ավելացումը հանգեցնում է նաև Գրենլանդիայի և Անտարկտիդայի ծածկող զանգվածային սառցե շերտերի ավելի արագ հալմանը: Գիտնականները նաև կարծում են, որ հալոցքի ջուրը վերևից և ծովի ջուրը ներքևից ներթափանցում է Գրենլանդիայի սառցաշերտերի տակ՝ ստիպելով նրանց ավելի արագ շարժվել դեպի ծով: Թեև Արևմտյան Անտարկտիդայում հալվելը զգալի ուշադրության է արժանացել գիտնականների կողմից, հատկապես 2017 թվականին Լարսեն C սառցադաշտի ճեղքումով, Արևելյան Անտարկտիդայի սառցադաշտերը նույնպես ապակայունացման նշաններ են ցույց տալիս:
Երբ ծովի մակարդակը բարձրանում է նույնքան արագ, որքան որ եղել է, նույնիսկ փոքր աճը կարող է կործանարար ազդեցություն ունենալ ափամերձ բնակավայրերի վրա, որը կարող է առաջացնել ավերիչ էրոզիա, խոնավ տարածքների հեղեղումներ, ջրատար և գյուղատնտեսական հողերի աղտոտում աղով, ինչպես նաև վայրի կենդանիների ապրելավայրի կորստի պատճառ դառնալ:
Ծովի մակարդակի բարձրացումը համընկնում է ավելի վտանգավոր փոթորիկների և թայֆունների հետ, որոնք ավելի դանդաղ են շարժվում և ավելի շատ անձրև են թողնում, ինչը նպաստում է ավելի հզոր փոթորիկների ալիքներին, որոնք կարող են հեռացնել ամեն ինչ նրանց ճանապարհին: Մի ուսումնասիրություն ցույց է տվել, որ 1963-ից 2012 թվականներին Ատլանտյան օվկիանոսի փոթորիկներից մահացածների գրեթե կեսը եղել է փոթորկի հետևանքով:
Արդեն իսկ ցածրադիր ափամերձ շրջաններում ջրհեղեղները ստիպում են մարդկանց գաղթել բարձրադիր վայրեր, և միլիոնավոր մարդիկ խոցելի են ջրհեղեղների վտանգի և կլիմայի փոփոխության այլ հետևանքներից: Ափամերձ ջրերի մակարդակի բարձրացման հեռանկարը սպառնում է հիմնական ծառայություններին, ինչպիսիք են ինտերնետ հասանելիությունը, քանի որ կապի հիմքում ընկած ենթակառուցվածքների մեծ մասը գտնվում է ծովերի բարձրացման ճանապարհին:
1993-ից մինչև 2020 թվականը կնիքների գլոբալ միջին մակարդակը բարձրացել է տարեկան մոտ 3,3 միլիմետրով: Թիվը հաշվարկվում է ծովի մակերևույթի բարձրության միջին տվյալների հիման վրա արբանյակների շարքից՝ TOPEX/Poseidon, Jason-1, OSTM/Jason-2 և Jason-3: Տվյալների ռեկորդը շարունակվում է Sentinel-6 Michael Freilich-ի գործարկումով:
Ցավոք սրտի, համաշխարհային ծովի մակարդակը կսկսի շատ ավելի արագ աճել առաջիկա մի քանի տասնամյակների ընթացքում: Թեև Լեդի Լիբերթիին լողի դասերի կարիք չունենալը, Միացյալ Նահանգների որոշ հատվածներ մինչև 2050 թվականը կհասնեն 1–2 ֆուտ բարձրության՝ կլիմայական անկման կետերով, որոնք սպառնում են բազմապատկել մարտահրավերները:
Ի՞նչ է ծովի մակարդակի բարձրացումը:
Ծովի մակարդակի բարձրացումը, ինչպես ենթադրում է անունը, օվկիանոսի ջրի ընդհանուր ծավալի ավելացումն է։ Այն առաջանում է հալվող սառցադաշտերի և բևեռային սառցաշերտերի ավելացումից, ինչպես նաև ջրի բնական ընդլայնումից, երբ այն տաքանում է. երկուսն էլ կլիմայի փոփոխության հետևանքն է, որը պայմանավորված է հանածո վառելիքի այրմամբ:
Ծովը իրականում հարթ չէ: Քանի որ Երկիրն ինքնին գնդիկավոր է, գրավիտացիայի ազդեցությունն ամբողջ աշխարհում անհավասար է, որը նրբորեն ավելի շատ ջուր է քաշում որոշակի վայրեր, քան մյուսները: Միևնույն ժամանակ, մակընթացությունները, օվկիանոսային հոսանքները և փոթորիկները նաև առաջացնում են օվկիանոսի ջրի «կուտակում» որոշակի տարածքներում, ինչը հանգեցնում է ծովի մակարդակի տեղական տատանումների։
Գիտնականները, ովքեր ուսումնասիրում են ծովի մակարդակի բարձրացումը՝ օգտագործելով մակընթացային կայանները և արբանյակային լազերային բարձրաչափերը, փորձում են հաշվի առնել այս բոլոր բարդությունները՝ երկարաժամկետ փոփոխությունները խորացնելու համար:
Комментарии