Մայիսի 1-ը՝ Աշխատանքի և աշխատավորների միջազգային օր

1889 թվականին Փարիզում 2-րդ ինտերնացիոնալի կոնգրեսը որոշեց. ժամանակն է, որ միջազգային պրոլետարիատը միավորվի եւ պայքարի իր իրավունքների համար, նախ եւ առաջ ութժամյա աշխատանքային օրվա: Կոնգրեսում որոշում ընդունվեց, որ մեկ միասնական օր կնշանակվի, երբ աշխարհի բոլոր երկրներում, բոլոր քաղաքներում, բանվոր դասակարգը իշխանություններին կներկայացնի իր պահանջները:

Իսկ մինչ այդ 1886 թվականի մայիսի մեկին բանվորական հուզումներ եղան ԱՄՆ-ի խոշոր արդյունաբերական քաղաքներից մեկում՝ Չիկագոյում: Բանվորների բողոքի ակցիաների, զանգվածային ցույցերի ընթացքում տեղի ունեցան բախումներ ոստիկանության հետ: Այդ իրադարձությունների արդյունքում շատերը ձերբակալվեցին, դատապարտվեցին երկարատեւ բանտարկության, իսկ կազմակերպիչները մահվան դատապարտվեցին:

Փարիզյան կոնգրեսից հետո մայիսի 1-ն առաջին անգամ նշվեց 1890 թվականին մի քանի երկրներում: Մի շարք երկրներում, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ում, Ճապոնիայում, Աշխատանքի օրը այլ օր է նշվում: 20-րդ դարի սկզբին հեղափոխական շարժումը տեղափոխվեց Ռուսաստան:

Երբ ստեղծվեց Խորհրդային Միությունը, մայիսի 1-ը նշվում էր որպես մեծ տոն` ուղեկցվելով մեծ շքերթով, որին մասնակցում էին գրեթե բոլորը: Մինչ տոնը ՍՄԿԿ կենտկոմը ժողովրդին էր դիմում մի քանի տասնյակ լոզունգներով. դրանք որոշակի առաջադրանք էին բանվոր դասակարգին, գյուղացիությանն ու ծառայողներին: Լոզունգները նախ տպագրվում էին բոլոր թերթերում, իսկ Մայիսմեկյան շքերթի ժամանակ դրանք հնչում էին Վ.Ի.Լենինի անվան հրապարակում:

Այդ օրը շենքերի ճակատներին փողոփողում էին ալ կարմիր դրոշները: Կարմիր պաստառների վրա գրված էին ՍՄԿԿ կենտկոմի մայիսմեկյան ոգեշունչ կոչերը: Ահա, հենց այդ տոնական պաստառների ներքո էլ, առավոտյան ամեն տարի՝ մայիսի մեկին, հրապարակ էին մտնում պիոներ-դպրոցականների զվարթ խմբերը փողային նվագախմբի խրոխտ հնչյունների ներքո, ովքեր օդ էին բարձրացնում բազմաթիվ ճերմակաթև աղավնիներ: Հավաքվածները բուռն ծափերով դիմավորում էին կոմունիստական կուսակցության ղեկավարներին, ովքեր ողջունում էին իրենց քաղաքացիներին, պրոլետարներին: Շքերթին ներկա էին լինում աշխատանքային տարբեր բնագավառի ներկայցուցիրչներ: Տոնին հաջորդում էին այսպես կոչված մայովկաները, երբ մայիսի 2-ին կամ 3-ին, բոլորն ընտանիքով գնում էին զբոսախնջույքների:

Մայիսի 1-ը աշխատավոր մարդու մեծարելու մի առիթ էր, երբ մարդիկ հավաքվում էին 

միասնական հույզերով և զգացումներով:


Մարիանա Սարգսյան