Աշխարհի ամենահին և պահպանված ավանդույթները

    Աշխարհը սրընթաց փոխվում է, սակայն որոշ ավանդույթներ, հնագույն արմատներով և սրբացված սերունդների հիշողությամբ, դեռ ապրում են՝ չթուլանալով ժամանակի քամիների մեջ։ Դրանք մեզ են հիշեցնում, թե որտեղից ենք գալիս և ինչն է կապում մարդկությանը, անկախ աշխարհագրությունից ու մշակույթից։ Ահա աշխարհի ամենահին և մինչ օրս պահպանված որոշ ավանդույթները, որոնք ապացուցում են, որ երբեմն արժեքներն ապրում են հազարամյակներ։

1. Յապոնական «Չայի ծեսը» (Chanoyu)

  Յապոնիայում մի բաժակ թեյ խմելը պարզապես սովածության մեղմացում չէ, այլ իսկական փիլիսոփայություն։ Չայի ծեսը՝ սենճայ ավանդույթներով ձևավորված, սկիզբ է առել 9-10-րդ դարերում, բայց 15-րդ դարում դարձել է մշակութային խոր արժեք։ Հյուրասիրությունը, լռությունը, ձևավորումը՝ ամեն ինչ այստեղ ունի իմաստ։ Այսօր էլ ճապոնացիներն անցկացնում են դասընթացներ այս ավանդույթը ճիշտ փոխանցելու համար։

2. Զորաստրյան կրակի պաշտամունքը՝ Իրանում

  Զրադաշտականությունը  աշխարհում դեռ ապրող ամենահին կրոններից մեկը, իր արմատներն ունի մ.թ.ա. երկրորդ հազարամյակից։ Զորաստրյանները մինչ օրս պահպանում են «հավերժական կրակի» պաշտամունքը, որն այրվում է տաճարներում առանց մարելու։ Այս կրակը խորհրդանշում է մաքրություն և աստվածային ներկայություն։ Այն պահպանվում է հիմնականում Իրանում և Հնդկաստանում (պարսի համայնքում)։

3. Եգիպտական մումիֆիկացիայի ավանդույթը՝ վերաձևավորված ձևով

   Թեպետ հին Եգիպտոսի մումիֆիկացիան որպես հուղարկավորության ծես դադարեցվել է վաղ միջնադարից, դրա ազդեցությունը մնացել է մինչև այսօր։ Ժամանակակից եգիպտացիների որոշ ծեսեր՝ մահվան հանդեպ հարգանքի, մարմնի փաթաթման ձևերը, սգո երգերը, շատ բանով հիշեցնում են հին ավանդույթները։ Այս ավանդույթը մեզ է թողել նաև հարությունի հավատալիքի ազդեցիկ ժառանգություն։

4. Մասայ ժողովրդի հասունացման ծեսերը՝ Աֆրիկա

   Քենիայում և Տանզանիայում ապրող Մասայ ժողովուրդը մինչ օրս պահպանում է իրենց երիտասարդների՝ «մորանների» (պատանի մարտիկներ) վերածման ծեսերը։ Տղաների համար դա ներառում է համարձակության, դիմացկունության և պատերազմի հմտությունների փորձարկումներ։ Սա սկսվել է հնագույն ժամանակներից ու այժմ պահպանվում է՝ հարմարվելով ժամանակակից իրականությանը։

5. Հայկական խաչքարերի օրհնություն և ուխտագնացություններ

   Հայերը հազարամյակներ շարունակ՝ սկսած քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունելու օրից (301 թ.), պաշտում են խաչքարերը՝ որպես հավատքի, հիշողության և սրբության սիմվոլներ։ Մինչ օրս խաչքարերի մոտ ուխտագնացություններ, օրհնության արարողություններ, մոմավառություն և խունկի ծխեցում են կազմակերպվում։ Այդ ամենը կապում է ժամանակակից հայ մարդուն հնագույն արմատներին։

6. Հնդկական «Հոլի» գունային փառատոնը

  Հոլին՝ գարնանամուտի ու բարու հաղթանակի խորհրդանիշը, Հնդկաստանում նշվում է հազարավոր տարիներ։ Պատմական արձանագրությունները վկայում են, որ Հոլին տոնվել է դեռ մ.թ.ա. 4-րդ դարից։ Այսօր էլ այն նույն ջերմությամբ է նշվում՝ ընտանիքների, համայնքների և անգամ օտարների միջև կապ ստեղծելով՝ գույնի, ուրախության և համերաշխության միջոցով։

7. Պերսեպոլիսի Նովրուզը՝ պարսկական Նոր Տարի

   Նովրուզը, որի արմատները մ.թ.ա. առաջին հազարամյակում են, նշվում է հիմնականում Իրանում, Աֆղանստանում, Միջին Ասիայի և Կովկասի մի շարք երկրներում։ Այն նշում է գարնան առաջին օրը՝ որպես վերածննդի, լույսի և կյանքի հաղթանակի օր։ Մարդիկ մաքրում են տները, պատրաստում ավանդական ուտեստներ ու հավաքվում ընտանիքներով։ Նովրուզը ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ցանկում։

   Այս ավանդույթներն ապացուցում են, որ պատմությունը կենդանի է։ Դրանք ոչ միայն պատմական փաստեր են, այլ՝ կենդանի խորհրդանիշներ, որոնք մեր առօրյայի մեջ են շարունակում շնչել։ Եվ քանի դեռ կան մարդիկ, ովքեր հիշում ու փոխանցում են այս սովորույթները, անցյալը երբեք չի կորչի, այլ կլինի ուղեցույց՝ դեպի ինքնության և մշակութային հարատևության ճանապարհը։